ΓΥΑΛΙΑ ΚΑΙ ΦΑΚΟΙ ΕΠΑΦΗΣ – ΔΙΑΘΛΑΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η επιλογή της θεραπείας των διαθλαστικών ανωμαλιών εξαρτάται πάντα από το μέγεθος και την έκταση του προβλήματος αλλά και απ’ την προσωπική επιλογή του κάθε ασθενούς. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι επιβεβλημένη η συνεχής χρήση της διαθλαστικής μυωπικής διόρθωσης με γυαλιά ή φακούς επαφής). Σε άλλες περιπτώσεις συνήθως αρκεί η χρήση των βοηθημάτων όρασης κατά την οδήγηση, στον πίνακα ή στην τηλεόραση. Βέβαια, κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων όπως η ενασχόληση με τον Η/Υ ή το διάβασμα συστήνεται η αποφυγή χρήσης βοηθημάτων όρασης εκτός και αν συνυπάρχει σημαντικός αστιγματισμός (βλ Computer vision Syndrom – CVS).
Γυαλιά και φακοί επαφής
Οι περισσότεροι ασθενείς με διαθλαστικά προβλήματα (καθώς και το 80% των οφθαλμιάτρων που έχουν μυωπία) επιλέγουν ένα ή περισσότερα γυαλιά όρασης για τη βελτίωση της οπτικής τους οξύτητας. Η επιλογή του κατάλληλου σκελετού και των φακών είναι κάτι που προβληματίζει συχνά τους ασθενείς μας. Η εξέλιξη των υλικών (σκελετοί και φακοί οράσεως) στον τομέα της οπτικής βιομηχανίας είναι καταιγιστικός. Η ποιότητα της όρασης αλλά και το αισθητικό αποτέλεσμα της διόρθωσης των διαθλαστικών ανωμαλιών με γυαλιά είναι καλύτερο από ποτέ.
Το Ιατρικό Ινστιτούτο Οφθαλμολογάς AthensVision με την ίδρυση και λειτουργία του οπτικού καταστήματος Excellens έχει τη δυνατότητα να σας προσφέρει εξατομικευμένες λύσεις στο δικό σας διαθλαστικό πρόβλημα ή την ιδιαίτερη οφθαλμολογική σας ανάγκη (φίλτρα προστασίας, βοηθήματα όρασης, φακοί επαφής ειδικής εφαρμογής).
H χρήση φακών επαφής είναι συνήθως εξίσου καλή επιλογή, όταν ο μύωπας ασθενής είναι σωστά ενημερωμένος για την ορθή συνετή χρήση τους και δεν έχει κάποια άλλη σοβαρή οφθαλμική πάθηση ή αντένδειξη στην χρήση τους.
Γυαλιά και Φακοί Επαφής – μειονεκτήματα & πλεονεκτήματα
Οι φακοί επαφής πλεονεκτούν συχνά σε σχέση με τη διόρθωση μόνο με γυαλιά οράσεως στο εύρος του οπτικού πεδίου, στην ευκρίνεια της όρασης σε περιπτώσεις υψηλής μυωπίας, στην αποφυγή τραυματισμών σε διάφορα ομαδικά sports από την θραύση των γυαλιών, καθώς και στην καθαρότητα της όρασης σε αντίξοες καιρικές συνθήκες π.χ. ιστιοπλοία. Από αισθητικής και κοινωνικής άποψης υπερτερούν, επίσης, αναμφίλεκτα τουλάχιστον σε υψηλές μυωπίες και επιτρέπουν στον μύωπα ασθενή να χρησιμοποιούν κανονικά γυαλιά ηλίου.
Οι φακοί επαφής έχουν, όμως, και αρκετά σοβαρά μειονεκτήματα, όπως σπάνια πιθανότητα σοβαρής κερατοειδικής μόλυνσης (έλκος κερατοειδούς), αίσθηση ξένου σώματος, ερυθρότητα, καθώς και επιδείνωση της ξηροφθαλμίας. Ιδιαίτερα στις γυναίκες-χρήστες φακών επαφής, η πιθανότητα επιμολύνσεων από το βάψιμο των ματιών τους είναι πιο πιθανή σε σχέση με τους άντρες-χρήστες φακών επαφής. Eπίσης είναι πιθανόν οι χρήστες φακών επαφής να εμφανίσουν περισσότερες αλλεργικές αντιδράσεις, ασταθή μη ικανοποιητική όραση, πτώση βλεφάρου, ασταθή μη κανονικό αστιγματισμό, λέπτυνση κερατοειδούς και νεοαγγείωση, Είναι επίσης ενδεχόμενο, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, οι επιπλοκές αυτές να μην είναι αναστρέψιμες. Παρόλα αυτά η χρήση φακών επαφής είναι τις περισσότερες φορές εξαιρετικά πετυχημένη αρκεί ο χρήστης να μπορεί να κατανοήσει την διαφορά μεταξύ χρήσης και κατάχρησης.
Είδη Φακών Επαφής
Μαλακοί Φακοί Επαφής
Οι μαλακοί φακοί επαφής διακρίνονται σε διάφορους τύπους όσον αφορά στα διαθλαστικά τους χαρακτηριστικά (μονοεστιακοί, τορικοί, ασφαιρικοί, πολυεστιακοί), την μορφολογία τους (ολική διάμετρος, βασική καμπυλότητα, κ.λπ.), την προτεινόμενη ορθή χρήση τους (λίγες ώρες την ημέρα, συνεχής χρήση έως 7 ημέρες ή αντίστοιχα έως 30 ημέρες ανάλογα με τον φακό επαφής) και την προτεινόμενη ορθή αντικατάστασή τους (καθημερινή ή συχνή αντικατάσταση ανάλογα με τους φακούς επαφής π.χ. 2-4 εβδομάδων έως ετήσιοι φακοί επαφής. Παράλληλα, υπάρχουν φακοί επαφής ειδικού τύπου που αφορούν στην ένθεση τους σε παθολογικές καταστάσεις (θεραπευτικός φακός επαφής, μαλακός κερατοκωνικός φακός κ.λπ.). Σημαντική διάκριση πρέπει να γίνεται βέβαια και στο υλικό κατασκευής τους, αφού επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα όλες τις υπόλοιπες ιδιότητες τους, όπως τη διαβροχή του φακού, την περιεκτικότητα του σε νερό, την διαπερατότητα του σε οξυγόνο και ιχνοστοιχεία και την αντιμικροβιακή τους «προστασία» που ενδεχομένως μπορεί να προσφέρουν.
Ημίσκληροι Φακοί Επαφής
Οι ημίσκληροι φακοί επαφής είναι η πρώτη μας επιλογή για την αντιρρόπηση ανώμαλου αστιγματισμού. Συνηθέστερη εφαρμογή τέτοιοι φακοί επαφής βρίσκουν στον κερατόκωνο, όπου επιπεδώνοντας τον κερατοειδή βελτιώνουν αισθητά την ποιότητα όρασης του ασθενούς. Οι ημίσκληροι φακοί διακρίνονται σε διάφορους τύπους ανάλογα με τα γεωμετρικά τους χαρακτηριστικά (τορικοί , ασφαιρικοί) και το υλικό κατασκευής τους. Η εφαρμογή τους από εξειδικευμένο εφαρμοστή είναι το κλειδί μιας πολύχρονης, απρόσκοπτης χρήσης. Κάθε εξειδικευμένος οφθαλμίατρος στον κερατοειδή έχει ασθενείς με πάρα πολύ προχωρημένο κερατόκωνο που είναι πολύ ευχαριστημένοι απ’ την χρήση των ημίσκληρων φακών τους, ενώ άλλοι ασθενείς λόγω μέτριας εφαρμογής των φακών τους αναγκάζονται να υποστούν π.χ. μια ή και περισσότερες χειρουργικές επεμβάσεις που δεν είναι πάντα απαραίτητες.
Υβριδικοί Φακοί Επαφής
Οι υβριδικοί φακοί συνδυάζουν μαλακό υλικό στην περιφέρεια τους και άκαμπτη οπτική ζώνη στο κέντρο. Οι φακοί αυτοί παρά την ευρεία χρήση τους τα προηγούμενα χρόνια χρησιμοποιούνται πλέον σπάνια, γιατί αφενός παραμένει προβληματική η συγκόλληση των δύο τμημάτων τους, αφετέρου τα υλικά τους δεν παρέχουν αρκετή αεροδιαπερατότητα και σε συνδυασμό με υψηλό κόστος και ανάγκη για συχνή αντικατάσταση δεν αποτελούν σχεδόν ποτέ πρώτη επιλογή. Στο Ιατρικό Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας Αthens Vision εφαρμόζουμε συχνά σε δύσκολα περιστατικά την λύση piggyback, δηλαδή τη χρήση δύο φακών επαφής στο ίδιο μάτι και συγκεκριμένα ενός μαλακού φακού επαφής (carrier contact lens) και ενός διαπερατού ημίσκληρου πάνω απ’ τον μαλακό, έτσι ώστε να πετύχουμε την καλύτερη δυνατή οπτική αποκατάσταση και ταυτόχρονα καλύτερη άνεση στη χρήση κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Απτικοί Σκληρικοί Φακοί Επαφής
Oι απτικοί σκληρικοί φακοί επαφής είναι εξορισμού μεγαλύτερης διαμέτρου (έως 23mm). Το μεγάλο τους πλεονέκτημα είναι ότι μπορούν να παρακάμψουν τον παθολογικό κερατοειδή και να στηριχτούν εξολοκλήρου στον σκληρό χιτώνα του ματιού. Η δυναμική τους επανεμφάνιση στον 21ο αιώνα δικαιολογείται απ’ την μεγάλη βελτίωση των υλικών κατασκευής τους και στην καλύτερη κατανόηση της τοπογραφίας του σκληρού χιτώνα. Το Ιατρικό Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας Αthens Vision πρωτοπορώντας και στους φακούς επαφής ειδικής εφαρμογής μπορεί πλέον να προσφέρει στους ασθενείς του τη μοναδική ευκαιρία ν’ αποφύγουν επεμβάσεις στον κερατοειδή με την λύση των απτικών σκληρικών φακών επαφής που αποτελούν ίσως τη μόνη μη χειρουργική λύση για αποκατάσταση της όρασης σε πολύ δύσκολα περιστατικά κερατοπάθειας. Εκτός απ’ τους κλασσικούς φακούς επαφής, στο Αthens Vision έχουμε πλέον την μοναδική δυνατότητα παρασκευής σκληρικών φακών από εκμαγείο.
Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ του καλού χρήστη φακών επαφής
- Εμμονή σε άριστες συνθήκες υγιεινής κατά την ένθεση, αφαίρεση και συντήρηση τους στην θήκη αποθήκευσης. Πρακτικά η ένθεση και η αφαίρεση γίνεται σε καθαρό περιβάλλον, αφού έχουμε πλύνει καλά τα χέρια μας, η αποθηκευτική θήκη είναι καθαρή και στεγνή και χρησιμοποιείται πάντα καινούργιο υγρό αποθήκευσης σε κάθε χρήση.
- Άμεση αφαίρεση των φακών επί συμπτωμάτων όπως αίσθηση καύσου, δακρύρροιας, θολής όρασης, ερυθρότητας και φύλαξη του φακού επαφής στη θήκη συντήρησης σε περίπτωση που χρειαστεί να γίνει καλλιέργεια του φακού και του υγρού φύλαξης σε περίπτωση κερατίτιδας.
- Απαρέγκλιτη τήρηση των κανόνων ορθής χρήσης ανάλογα με τον συγκεκριμένο φακό που χρησιμοποιείται. Οι φακοί επαφής συχνής αντικατάστασης αντικαθιστούνται πάντα όπως ορίζει ο κατασκευαστής ίσως και νωρίτερα ανάλογα με τη χρήση (π.χ. συχνότερη αντικατάσταση το καλοκαίρι στη θάλασσα, μετά από συχνή χρήση make-up).
- Γενικά, δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση η χρήση φακών επαφής κατά τη διάρκεια του ύπνου (βραδυνό, μεσημεριανό). Σε περίπτωση που χρησιμοποιείται εγκεκριμένος φακός επαφής συνεχούς χρήσης (μέχρι 7 ημέρες) συστήνεται η έκπλυση των ματιών κάθε πρωί με άφθονο στείρο φυσιολογικό ορρό και η χρήση γυαλιών πισίνας κατά το καθημερινό ντους. Η χρήση τέτοιων φακών πρέπει να περιορίζεται σε έμπειρους χρήστες με άριστη δακρυϊκή στοιβάδα. Στο Athens Vision όλοι οι ασθενείς παρατεταμένης χρήσης ενημερώνονται με ειδικό πρωτόκολλο ενημέρωσης για την αύξηση των σπανίων αλλά πολύ σοβαρών επιπλοκών κερατοειδικής μόλυνσης που είναι αυξημένη κατά την παρατεταμένη χρήση των φακών επαφής.
- Τακτική οφθαλμολογική εξέταση. Η συχνή βιομικροσκόπηση μπορεί να βοηθήσει αποφασιστικά την απρόσκοπτη μακροχρόνια χρήση φακών επαφής με αλλαγή υλικού φακού και τρόπου συντήρησης, έγκαιρη θεραπεία βλεφαρίτιδας, αλλεργιών και επιφανειακών νεοαγγειώσεων κερατοειδούς. Ακόμη θα πρέπει να γίνεται τακτικά έλεγχος του βυθού του οφθαλμού.
- Χρήση γυαλιών ηλίου. Αν και πολλοί φακοί επαφής έχουν ενσωματωμένα φίλτρα υπεριώδους ακτινοβολίας η χρήση επιπροσθέτως γυαλιών ηλίου είναι επιβεβλημένη, καθώς προστατεύει τον οφθαλμό από σκόνη και μικροσωματίδια τα οποία το μάτι με τον φακό επαφής δεν μπορεί εύκολα να τα απομακρύνει.
- Το μυωπικό μάτι με τον φακό επαφής παραμένει ευάλωτο σε τραυματισμούς και πρέπει πάντα να το προστατεύουμε από διάφορα χτυπήματα. Η χρήση των φακών κατά την άθληση δεν σημαίνει ότι το μάτι δεν μπορεί να τραυματιστεί.
- Οι φακοί επαφής μπορεί να χρησιμοποιηθούν και στην θάλασσα αλλά με ιδιαίτερη προσοχή. Χρησιμοποιούμε κατά το δυνατόν φακό επαφής μιας χρήσης καθώς και γυαλιά κολύμβησης. Η χρήση φακών επαφής σε πισίνες, Jacuzzi, σάουνες είναι απείρως πιο επικίνδυνη και πρέπει να αποφεύγεται.
- Οι φακοί επαφής δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται όταν κάνουμε χρήση κολλυρίων, γιατί και ο φακός χαλάει και τα κολλύρια δεν απορροφούνται. Γενικότερα αυτό που θα πρέπει να γνωρίζετε είναι ότι, όταν το μάτι ασθενεί, η χρήση φακών επαφής απαγορεύεται.
- Ακόμα και αν έχετε κάνει όλα τα παραπάνω είναι πολύ πιθανό μετά από πολλά χρόνια απρόσκοπτης χρήσης ο οφθαλμός ν΄ αναπτύξει σημάδια κόπωσης και δυσανεξίας στον φακό επαφής όπως ξηροφθαλμία, χαλάρωση βλεφάρων, πρεσβυωπία κ.λπ. Τότε η μόνη σωστή λύση είναι η αποφυγή χρήσης των φακών τουλάχιστον για κάποιο διάστημα μερικών βδομάδων, και όχι τα διάφορα «γιατροσόφια» που παρατείνουν την μη προβληματική χρήση, καθώς όπως ήδη αναφέρθηκε «Φακός που ενοχλεί πρέπει πάντα να αφαιρείται.». Εάν, πληρούνται οι συνθήκες ασφαλείας, τότε θα πρέπει πολύ σοβαρά να σκεφτείτε τη λύση της διαθλαστικής χειρουργικής.