ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΗ

Λάμψεις και μυγάκια

Τι είναι οι λάμψεις και τα μυγάκια;

Αναφορικά με τις λάμψεις και τα μυγάκια, το εσωτερικό του οφθαλμού πληρείται από ένα διάφανο ζελέ που καλείται υαλοειδές. Οποιεσδήποτε θολερότητες μέσα στο υαλοειδές δίνουν στον ασθενή την οπτική εντύπωση συχνά στικτών σκούρων κηλίδων ή/και λεπτών γραμμών που «επιπλέουν» ελεύθερα μέσα στο πεδίο της όρασής του. Τα «μυγάκια» αυτά γίνονται συνήθως περισσότερο ευδιάκριτα σε ένα φωτεινό υπόβαθρο, π.χ. στον γαλάζιο ουρανό, ή σε έναν άσπρο τοίχο. Οφείλονται συχνά σε πυκνώσεις των δομικών υλικών του ζελέ (ινίδια κολλαγόνου) λόγω ηλικίας ή/και κατασκευής του οφθαλμού (π.χ. σε υψηλή μυωπία), σε αιματικά στοιχεία (π.χ. σε πρόσφατη ρωγμή του αμφιβληστροειδούς), ή σε πυκνώσεις της οπίσθιας επιφάνειας του ζελέ (π.χ. σε οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς). Συνήθως τα «μυγάκια» με τη πάροδο του χρόνου γίνονται λιγότερο αντιληπτά από τον ασθενή, καθώς ο εγκέφαλος προσαρμόζεται ανάλογα και μαθαίνει να «αδιαφορεί» για τις συγκεκριμένες εικόνες.

Βλέπω μυγάκια, πρέπει να ανησυχήσω;

Αν τα «μυγάκια» υπάρχουν εδώ και χρόνια ή αυξάνουν σε αριθμό προοδευτικά με τη πάροδο των ετών δεν θα πρέπει να ανησυχούμε. Μπορεί να είναι ενοχλητικά, ιδιαίτερα σε συνθήκες καλού φωτισμού, δεν απειλούν όμως τη γενικότερη υγεία των οφθαλμών μας. Αν όμως ξαφνικά αναγνωρίσουμε ένα έντονο «μυγάκι» που δεν υπήρχε, ή αν αυξηθεί αιφνιδίως ο αριθμός τους με ή χωρίς συνοδό αίσθημα λάμψεων πρέπει να αναζητήσουμε σε επείγουσα βάση τον οφθαλμίατρό μας. Πρέπει να γίνει βυθοσκόπηση (μετά από ενστάλαξη μυδριατικών κολλυρίων) προκειμένου να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο ρωγμής του αμφιβληστροειδούς. Συχνά η απότομη εμφάνιση μυοψιών συνοδεύει την οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς, κατάσταση η οποία – σε μικρό ποσοστό των ασθενών – συνεπάγεται την εμφάνιση ρωγμής στον αμφιβληστροειδή. Εφόσον η ρωγμή αυτή αντιμετωπιστεί έγκαιρα με laser προλαμβάνεται η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, κατάσταση η οποία απαιτεί πλέον χειρουργική διόρθωση.

Τι σημαίνουν οι λάμψεις;

O αμφιβληστροειδής , ο φωτοευαίσθητος χιτώνας του οφθαλμού μας, λειτουργεί όπως το φιλμ μιας φωτογραφικής μηχανής. Δέχεται το φωτεινό ερέθισμα και το τροποποιεί σε ηλεκτρικό ερέθισμα, το οποίο στη συνέχεια αποστέλλεται στον εγκέφαλο για περαιτέρω «αποκωδικοποίηση» του σήματος και αναγνώριση της εικόνας. Ο αμφιβληστροειδής στοιχειοθετείται από εξειδικευμένα κύτταρα που καλούνται φωτουποδοχείς, κύτταρα που ενεργοποιούνται μόνο από το φως, και δεν αντιλαμβάνονται άλλου είδους ερεθίσματα, π.χ. πόνο ή θερμότητα. Όταν ο αμφιβληστροειδής έλκεται από το υαλοειδές κατά την εξέλιξη π.χ. της οπίσθιας αποκόλλησης του υαλοειδούς, τα κύτταρα της όρασης δέχονται μηχανικό ερεθισμό και αποστέλλουν ηλεκτρικό ερέθισμα στον εγκέφαλο που εκλαμβάνεται από τον ασθενή ως «λάμψη» (φωτοψία). Η «λάμψη» αυτή λοιπόν σημαίνει πως ο αμφιβληστροειδής δέχεται μηχανική έλξη από το υαλοειδές με συνεπακόλουθο κίνδυνο ρωγμής.

Βλέπω λάμψεις και μυγάκια.  Πότε πρέπει να ανησυχήσω;

Η αιφνίδια έναρξη «λάμψεων», ιδιαίτερα όταν συνοδεύονται από καινούργια «μυγάκια» καθιστά επιτακτική τη βυθοσκόπηση σε επείγουσα βάση.  Η μηχανική έλξη του αμφιβληστροειδούς από το υαλοειδές ζελέ συχνά συνεπάγεται τη δημιουργία ρωγμής στον αμφιβληστροειδή και την απελευθέρωση αιματικών στοιχείων μέσα στο εσωτερικό του οφθαλμού που αντιλαμβανόμαστε ως «μυγάκια».  Η ταυτόχρονη και αιφνίδια δηλαδή εμφάνιση μυοψιών και φωτοψιών πρέπει να αξιολογηθούν σε επείγουσα βάση από τον οφθαλμίατρό μας.

Μεταμορφοψία (Παραμόρφωση Κεντρικής Όρασης)

Βλέπω παραμορφωμένα τα γράμματα ενός κειμένου, τι συμβαίνει;

Μεταμορφοψία καλείται η παραμόρφωση της κεντρικής μας όρασης. Η παραμόρφωση αυτή, η οποία συχνά παρατηρείται κατά την ανάγνωση ενός κειμένου ή κατά την επισκόπηση μιας κολόνας οφείλεται σε κάποια παθολογία της ωχράς κηλίδας. Η ωχρά κηλίδα είναι η κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς και είναι υπεύθυνη για την ευκρινή μας όραση. Από την ακεραιότητα της εξαρτάται η δυνατότητα αναγνώρισης λεπτομερειών, όπως π.χ. η αναγνώριση ενος προσώπου ή το διάβασμα. Όταν δυσλειτουργεί η ωχρά κηλίδα η κεντρική όραση μειώνεται και συχνά εμφανίζεται παραμορφωμένη (μεταμορφοψία).

Παθήσεις της ωχράς που προκαλούν μεταμορφοψία

Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας αποτελεί ίσως τη συνηθέστερη αιτία παραμόρφωσης της κεντρικής όρασης των ασθενών μας. Συνήθως η υγρή (εξιδρωματική) εκφύλιση είναι αυτή που συνεπάγεται την άθροιση υγρού κάτω από την ωχρά κηλίδα με επακόλουθη μεταμορφοψία. Άλλες παθήσεις που παραμορφώνουν τη κεντρική όραση είναι η επιαμφιβληστροειδική μεμβράνη, η οπή της ωχράς κηλίδας, το οίδημα της ωχράς κηλίδας (π.χ. λόγω σακχαρώδους διαβήτη ή φλεβικής απόφραξης αμφιβληστροειδούς) και η κεντρική ορώδης χοριοαμφιβληστροειδοπάθεια. Σε γενικές γραμμές, η παραμόρφωση της ωχράς κηλίδας, είτε λόγω συλλογής υγρού, είτε λόγω ανάπτυξης μεμβράνης προκαλεί σε άλλοτε άλλο βαθμό και μεταμορφοψία.

Διάγνωση μεταμορφοψίας

Η μεταμορφοψία είναι συνήθως αμιγώς ετερόπλευρο φαινόμενο, αφορά δηλαδή αποκλειστικά τον ένα μας οφθαλμό. Μια απλή δοκιμασία μπορεί να γίνει με αποκλεισμό του ενός οφθαλμού και επισκόπηση μιας γραμμικής επιφάνειας, π.χ. μιας πόρτας με τον άλλο οφθαλμό. Εφόσον διαπιστωθεί σχετική παραμόρφωση των οριζόντιων ή/και κάθετων γραμμών συμπεραίνουμε πως υπάρχει κάποιου βαθμού μεταμορφοψία. Το ίδιο ισχύει π.χ. με την επισκόπηση οριζόντιων και κάθετων γραμμών σε ένα τετράδιο. Αυτό που πρέπει να υπενθυμίσουμε είναι πως είναι απολύτως επιβεβλημένος ο αποκλεισμός του ενός οφθαλμού για κάθε είδους σχετική δοκιμασία, και πως σωστό είναι -εφόσον γίνεται σε απόσταση διαβάσματος- ο ασθενής να φορά τα κοντινά του γυαλιά. Στην οφθαλμολογική εξέταση χρησιμοποιείται ο πίνακας Amsler προκειμένου να σταθμιστεί ο βαθμός μεταμορφοψίας των ασθενών μας με αυξημένο βαθμό επαναληψιμότητας.

Βλέπω παραμορφωμένα. Τι πρέπει να κάνω;

Πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο πάθησης της ωχράς κηλίδας. Είναι απολύτως επιβεβλημένο να εξεταστείτε από τον οφθαλμίατρό σας και να υποβληθείτε σε βυθοσκόπηση. Εφόσον ο θεράπων κρίνει απαραίτητο πιθανώς να χρειαστούν περισσότερο εξειδικευμένες εξετάσεις (φλουοραγγειογραφία, οπτική τομογραφία συνοχής).