ΟΦΘΑΛΜΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ

Δακρυική συσκευή : Η μονάδα ξηροφθαλμίας του Athens Vision προσφέρει εξειδικευμένη διάγνωση και αντιμετώπιση του συνδρόμου του ξηρού οφθαλμού που αποτελεί μια πολύ συχνή κατάσταση με ευρύ κλινικό φάσμα και σημειολογία.

Τί είναι η ξηροφθαλμία;

Φυσιολογικά ο οφθαλμός «λιπαίνεται» συνεχώς με δάκρυα. Με τη σταθερή παραγωγή των δακρύων ο οφθαλμός παραμένει διαρκώς σε μια ξεκούραστη και αναπαυτική κατάσταση. Ορισμένοι ασθενείς δεν παράγουν ικανοποιητική ποσότητα ή και ποιότητα δακρύων προκειμένου να διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία και προστασία των ματιών τους. Η κατάσταση αυτή καλείται ξηροφθαλμία.

Ο οφθαλμός χρησιμοποιεί δύο ξεχωριστούς μηχανισμούς παραγωγής δακρύων. Αφ’ενός παράγει δάκρυα με ένα σταθερό, αργό ρυθμό προκειμένου να εξασφαλίσει συνεχή προστασία. Αφ’ετέρου παράγει μεγάλες ποσότητες δακρύων ως αντίδραση σε καταστάσεις ερεθισμού της οφθαλμικής επιφάνειας ή συναισθηματικής φόρτισης. ‘Οταν ένα ξένο σώμα ερεθίσει την επιφάνεια του ματιού μας αντιδραστικά παράγεται μεγάλη ποσότητα δακρύων για προστασία.

Ποιά είναι τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας;

Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:

• Αίσθημα καύσου ή ξένου σώματος
• Κνησμός
• Συλλογή βλέννης / τσίμπλας γύρω απ’τα μάτια
• Υπερβολικός ερεθισμός ματιών (ιδιαίτερα από καπνό ή άνεμο)
• Δακρύρροια
• Δυσανεξία φακών επαφής

Μπορεί να σας φαίνεται παράλογο ένα μάτι με ξηροφθαλμία να παρουσιάζει δακρύρροια. Αν τα δάκρυα που παράγονται σε συνεχή βάση δεν επαρκούν για τη διαρκή λίπανση και προστασία του οφθαλμού, τότε προκαλείται ερεθισμός της οφθαλμικής επιφάνειας. Ο ερεθισμός αυτός προκαλεί αντανακλαστική παραγωγή μεγάλης ποσότητας δακρύων από τον δακρυικό αδένα, ποσότητα η οποία αποδεσμεύεται ταχέως στην οφθαλμική επιφάνεια και «πλημμυρίζει» το αποχετευτικό σύστημα των δακρύων. Έτσι εμφανίζεται (και δικαιολογείται) η δακρύρροια λόγω ξηροφθαλμίας.

Τί είναι η δακρυική στοιβάδα («δακρυικό φιλμ»);

Κάθε φορά που ανοιγοκλείνετε τα βλέφαρά σας μια δακρυική στοιβάδα («φιλμ») επικαλύπτει την επιφάνεια των ματιών σας κάνοντας την λεία και καθαρή. Χωρίς τη στοιβάδα αυτή των δακρύων δεν θα ήταν δυνατή η διαυγής όραση.

Το «δακρυικό φιλμ» αποτελείται στην ουσία από τρεις διαφορετικές στοιβάδες:

• Λιπαρή στοιβάδα
• Υδατοειδής στοιβάδα
• Βλεννώδης στοιβάδα

Κάθε στοιβάδα επιτελεί και μια ξεχωριστή λειτουργία. Η λιπαρή στοιβάδα παράγεται από τους μειβομιανούς αδένες του βλεφαρικού χείλους. Βασικός σκοπός της είναι η λείανση του «δακρυικού φιλμ» και η ελαχιστοποίηση της εξάτμισης των δακρύων. Η μέση υδατοειδής στοιβάδα αποτελεί ποσοτικά το μεγαλύτερο μέρος των δακρύων, παράγεται από τον δακρυικό αδένα και καθαρίζει την οφθαλμική επιφάνεια απομακρύνοντας ξένα σώματα και ερεθιστικές ουσίες. Η εσωτερική βλεννώδης στοιβάδα παράγεται από τον επιπεφυκότα του ματιού. Η βλέννη επιτρέπει τη πρόσφυση των δακρύων στην επιφάνεια του ματιού. Χωρίς τη στοιβάδα αυτή τα δάκρυα δεν θα μπορούσαν να «κολλήσουν» στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού μας.

Τί προκαλεί ξηροφθαλμία;

Η βασική παραγωγή των δακρύων ελαττώνεται με τη πάροδο της ηλικίας. Αν και ξηροφθαλμία μπορεί να εμφανιστεί σε άνδρες και γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας, συνηθέστερα παρουσιάζεται σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.

Η ξηροφθαλμία μπορεί να συνυπάρχει με άλλες συστηματικές παθήσεις, όπως π.χ. στο σύνδρομο Sjogren με ξηροδερμία και αρθρίτιδα. Πληθώρα κοινών φαρμακευτικών σκευασμάτων μπορούν να προκαλέσουν ξηροφθαλμία. Πρέπει να ενημερώνετε τον οφθαλμίατρο σας για όλα τα φάρμακα ή συμπληρώματα που χρησιμοποιείτε, ιδιαίτερα αν χρησιμοποιείτε κάποιο απ’τα ακόλουθα:

• Διουρητικά
• Βήτα αναστολείς
• Αντισταμινικά
• Χάπια ύπνου
• Αναλγητικά

Εφόσον τα φάρμακα αυτά σας είναι απολύτως απαραίτητα, η συνοδός ξηροφθαλμία μπορεί να αντιμετωπισθεί με κολλύρια – υποκατάστατα δακρύων («φυσιολογικά δάκρυα»). Ασθενείς με ξηροφθαλμία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στις τοξικές παρενέργειες των κολλυρίων. Τα συντηρητικά που υπάρχουν σε ορισμένα κολλύρια και υποκατάστατα δακρύων ορισμένες φορές προκαλούν ερεθισμό. Στις περιπτώσεις αυτές χρησιμοποιούμε ειδικά σκευάσματα χωρίς συντηρητικά (αμπούλες μιας χρήσης).

Πώς διαγιγνώσκεται η ξηροφθαλμία;

Συνήθως μια οφθαλμολογική εξέταση επαρκεί για τη διάγνωση της ξηροφθαλμίας. Ορισμένες φορές είναι απαραίτητες κάποιες δοκιμασίες που καταμετρούν τη παραγωγή των δακρύων. Μια δοκιμασία που καλείταιSchirmer test περιλαμβάνει τη τοποθέτηση ενός ειδικού απορροφητικού χαρτιού-φίλτρου κάτω από το βλέφαρο προκειμένου να προσδιοριστεί ο ρυθμός παραγωγής των δακρύων σε διάφορες καταστάσεις. Μια άλλη δοκιμασία περιλαμβάνει τη χρήση μιας σταγόνας fluorescein ή rose bengalπροκειμένου να μελετηθούν οι επιπτώσεις της ξηροφθαλμίας στην οφθαλμική επιφάνεια.

Πώς θεραπεύεται η ξηροφθαλμία;

ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΔΑΚΡΥΩΝ

Σταγόνες που καλούνται «φυσιολογικά δάκρυα» είναι υποκατάστατα των δακρύων σας. Λιπαίνουν την οφθαλμική επιφάνεια και διατηρούν κατάλληλες συνθήκες υγρασίας και προστασίας για τα μάτια σας.

Υπάρχουν πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα διαθέσιμα ως υποκατάστατα δακρύων, το καθένα με ξεχωριστά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Ο οφθαλμίατρος σας θα σας υποδείξει το ενδεδειγμένο σκεύασμα για την περίπτωση σας. Οι ασθενείς με ιδιαίτερη ευαισθησία και ερεθισμό της οφθαλμικής τους επιφάνειας, καθώς και αυτοί που απαιτούν υποκατάστατα δακρύων πάνω από 4 φορές ημερησίως πρέπει να χρησιμοποιούν φυσιολογικά δάκρυα χωρίς συντηρητικά (αμπούλες μιας χρήσεως) προκειμένου να αποφύγουν τις τοξικές παρενέργειες των συντηρητικών.

Μπορείτε να χρησιμοποιείτε τα φυσιολογικά δάκρυα όσο συχνά σας χρειάζονται – από 1-2 φορές ημερησίως, ως και πολλές φορές κάθε ώρα (εφόσον δεν συνυπάρχουν συντηρητικά).

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΔΑΚΡΥΩΝ

Μια άλλη θεραπευτική προσέγγιση αφορά στη διατήρηση των δακρύων που παράγετε. Τα δάκρυα αποχετεύονται μέσα από μικρά σωληνάρια προς το εσωτερικό της μύτης. Ο οφθαλμίατρος σας μπορεί να κλείσει (προσωρινά ή μόνιμα) τα αποχετευτικά αυτά σωληνάρια έτσι ώστε τα λίγα δάκρυα που παράγετε, καθώς και τα υποκατάστατα δακρύων που χρησιμοποιείτε να παραμένουν για περισσότερο χρονικό διάστημα στην οφθαλμική σας επιφάνεια.

ΑΛΛΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Τα δάκρυα, όπως κάθε υγρό στη φύση, εξατμίζονται. Μπορείτε να περιορίσετε τη εξάτμιση των δακρύων με μια σειρά προστατευτικών μέτρων. Το χειμώνα, όταν χρησιμοποιείτε εσωτερική θέρμανση, μπορείτε να αυξήσετε την υγρασία στο χώρο σας με τη προσθήκη ενός υγροποιητή (humidifier) ή ενος μπωλ με νερό πάνω στο καλοριφέρ σας. Στους εξωτερικούς χώρους γυαλιά ηλίου με πλαινά σκέπαστρα περιορίζουν τη στεγανοποιητική δράση του αέρα. Ασθενείς με ξηροφθαλμία πρέπει να αποφεύγουν συνθήκες ξηρότητας, όπως ένα υπερβολικά ζεστό δωμάτιο, υπέρμετρη έκθεση σε σεσουάρ ή στον άνεμο. Έκθεση στον καπνό του τσιγάρου είναι ιδιαίτερα επιβλαβής.

Ορισμένοι ασθενείς με ξηροφθαλμία παραπονούνται για ερεθισμό και αίσθημα ξένου σώματος τις πρωινές ώρες. Οι ενοχλήσεις αυτές συχνά υποχωρούν με τη χρήση ενυδατικής γέλης («παχύρρευστα» υποκατάστατα δακρύων στη μορφή αλοιφής ή gel) αμέσως πριν τον ύπνο. Επίσης, τα θεραπευτικά μέτρα που εφαρμόζονται για παθήσεις του βλεφαρικού χείλους ή βλεφαρίτιδα (ζεστές κομπρέσσες, πλύσεις των βλεφάρων, αντιβιοτικά) συχνά βοηθούν στη ξηροφθαλμία, ιδιαίτερα αν αυτή οφείλεται σε κακή ποιότητα των δακρύων.

Δακρύρροια-Απόφραξη του δακρυϊκού πόρου

Αποτελεί ένα από τα πιο συχνά ενοχλήματα που οδηγεί κάποιον στον Οφθαλμίατρο. Μπορεί να παρουσιασθεί σε όλες τις ηλικίες και χρήζει λεπτομερούς ελέγχου καθώς σε παραμελημένες περιπτώσεις προκαλούνται μολύνσεις που οδηγούν σε σοβαρές επιπλοκές. Η μονάδα δακρύρροιας τουAthens Vision διαθέτει όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό με χρήση ενδοσκοπικών συστημάτων για την σωστή διάγνωση και αποτελεσματική θεραπεία των καταστάσεων αυτών. Ανάλογα με την περίπτωση επιλέγεται η ενδεδειγμένη θεραπευτική προσέγγιση που τις περισσότερες φορές γίνεται με τοπική αναισθησία χωρίς να είναι αναγκαία η παραμονή στο νοσοκομείο.